Kohhran mite tana Thurin pawimawhna


Kohhran chu eng nge?
 


    Khawvêla Pathian kutke, A duhzâwng ti tûra Pathianin Khawvel mawina leh khawvel nawmsakna/ nawmchenna te leh Amah min hlattir theitu thildangte lak ata inthiarfihlim tura A tihte leh A kohte tana din a ni.
   

Thurin chu eng nge?

Thurin hi Sap tawnga ‘Doctrine’ kan tih hi a ni a, Grik tawngin ‘Dogma’ an ti thung a. Thu dik leh rin tlâk, Kristiante nun dan kaihhruaina leh Bible thu tum fel tak, mi tin pawmtlat tur ziak chhuah chu Thurin a ni. Thurin ziak chhuah chu hlawm hrang hranga ziak a ni a, hlawm hrang hrangtechuan inrem takin tum thuhmun an nei si a ni. Thurin ziak chhuah chu tawi fel tak, kimchang si a khaikhawm theih a ni a, chu chu Thuvawn an vuah a, Sap tawnga ‘Creed’ an tih hi a ni a, chu chu Grik tawnga ‘Credo’ tih atanga lak a ni a, a awmzia chu ‘Ka ring’ tihna a ni. Apostol-te Thuvawn kan tih ang chi hi a ni.

Thurin lo pianchhuah dan:

Apostol-te hun lai khan Kohhran Thurin ziak chhuah a la awm lo va, Tirhkohten Pathian thu an zirtir apiang kha hnial lovin Kohhran hmasate khan an pawm hmiah hmiah mai a ni. Chutih lai chuan Thurin an nei lo a ni lo va, mumal taka ziak chhuah an la nei lo mai zawk a ni. Innghahna fel tak chu a tir atangin an nei sa reng a, chumi nena inrem chuan Tirhkohten thuchah an puang chhuak thin a ni. Hun a lo kal zel a, zirtirna dik lovin Kohhran chu a chîm na tial tial a, Tirhkohte zirtir dan ang ni lova zirtir dan a lo chhuak tam tial tial a. Zirtirna dik zawk sawifiahtu an indaih ta lo va. Chu vang chuan Kohhranhote hriat leh vawnngheh tlat tur thurin ziak chhuah pawimawhzia an hre ta a.Chutichuan Bible thu leh Tirhkohte zirtirna behchhanin Kohhran Thurin chu ziakin an siam ta a ni. Chuvangin Kohhran thurin chu mi mal duh dan a ni emaw ni lo emaw, Bible leh Tirhkohte zirtirna nena inhmeh a nih avangin Kohhran mite chuan kan pawm vek tur a ni ang. Kohhran hmasaten Thurin an siam chhuah dawna an innghahna lai pui ber chu ‘Isua Krista chu Lal a ni’ tih hi a ni a. Thuthlung Hlui hunah chuan Zawlnei, Puithiam leh Lal an awm a, Thuthlung Thar hunah chuan chung mi pathumte hna zawng zawng chu a tawp zo va, ‘Isua Krista chu Lal a ni’ tih hian a keng ta vek a. Lal Isua Lalna hi thurin innghahna a nih angin thurin pum pui hi Lal Isua Lalzia pawmna leh tichiangtu a ni chho ta zel a ni. Thurin tawngkam lar tak chu ‘Ka ring’ tih hi a ni a, a awmzia chu ‘Ka innghat, ka pawm’ tihna a ni a, ringtute inpuanna tawngkam mawi tak a ni.


Kohhran mite tana Thurin pawimawhnate:

1) Pathian rin dandik min kawhhmuhtu :
Mi mal malin Lal Isua hi chhandamtu a nihzia kan pawm a, nimahsela thurin innghahna fel tak kan neih loh chuan zirtirna dik lova luh a awl em em a ni. Thurin chuan Lal Isua rin dan kawng min kawhhmuh a, a ringtute nun dan tur min hrilh bawk a ni. Tunlaia zirtirna thenkhatte hi thurin nei mumal lo a tam avangin Kohhran mite tan Thurin nghet neih hi a pawimawh.


2) Krista anna lamah min tithang lian :
Thurin chuan thlen tum fel tak a nei a, chumi panna atan chuan kawng pui fel tak a nei bawk a. Chuvangin Kohhran Thurin vuan tlattute chuan van kalkawng an bo ngai lo va, Krista anna kawnga an than len dan a fuh bawk thin a ni. Krista hnungzui a, a duhzawngte kan tihve a, a duh loh zawngte kan hnualsuat ve ngam theihnan Kohhran mite tan Thurin hi a pawimawh.

3) Thawhho dan tha min hrilh :
Mi tam tak ni mah ila, thurin pakhat kan vawn ngheh tlân chuan thawhhona kawngah kan inlungrual a, hrui khat vuanin ke kan pen ho thei thin. Amaherawhchu, Kohhran Thurin ngaihsak lo, mahni duh ang anga kalte chuan mi dang an rem ve thei lo va, an tan leh Kohhran tan a pawi thin. Hemi avang hian Kohhran engemawzat inthen/ kehdarhin Court hial thlen ngaite an awm. Hei hi a fuh lo takzet.


4) Kohhran mi dik leh rawngbawltu tha nihna a ni :
Mahni lawina Kohhran Thurin ngai pawimawh lo mite hi Kohhran mi dik tak an ni duh lo khawp mai. Rawngbawltu, mahni Kohhran thurin ngai pawimawh lote phei chu an thusawi dan a him lo va, an rawngbawlna pawh pawm tlâk a ni lo thuai mai thin. Mahni lawina Kohhran Thurina tui lote hian midangte rilru an lakpensak fo thin. Chuvang chuan Kohhran thirin hi hriatchian a, zawm a pawimawh.

Presbyterian Church of India thurinte:

Thurin No. 1 :
Thuthlung Hlui leh Thuthlung Thar bute hi Pathian thu a ni a, heng chauh hi rinna leh thiltih tehna dik lo thei lo a ni.

Pathianin a thâwk khum avangin Pathian thu an ni. Pathianin a ziaktute a pâwl a, an hnenah a inpuang a, annin mihring famkim lo an nihna ang angin an ziak a. Hun hrang hrangah mi hrang hrangte ziak ni mah se, a thuchah lai pui chu a inmil vek a ni

Thurin No. II :

Pathian pakhat chauh a awm a, Amah chauh chu biak tur a ni. Amah chu Thlarau, mahnia awm a, hmun tina awm, thlarau dang zawng zawng leh thil dang ręng ręng laka hrang si a ni a. A miziaah te, finnaah te, thiltihtheihnaah te, thianghlimnaah te, diknaah te, thatnaah te, taknaah te leh hmangaihnaah te tâwp chin nei lo, chatuan mi, danglam ngai lo a ni.

Pathian pakhat chauh a awm a, amah chauh chu biak tur a nihzia a puang chhuak a ni. Pathian chu Thlarau, mahnia awm a ni a, sakhaw dangte Pathian nen sawi zawm chi a ni lo. Hmun tinah a awm thei a, awm tan ni leh tawp ni nei lo, chatuan mi a ni bawk. A thuneihna chu engmahin a dal thei lo va, Lalber leh khawvel roreltu, thuneitu ber a ni.

Thurin No. III :

Pathianah chuan mi nung pathum – Pa leh Fapa leh Thlarau Thianghlim an awm a, an pathum hian Pathian pakhat an ni a, nihna thuhmun, thiltihtheihna leh ropuinaa intluk an ni.

Pathian pakhata minung pathumte hi sawi hran theih chin awm mah se lak hran theih a ni lo.



Thurin No. IV :

Lei leh van leh a chhunga thil awm zawng zawng siamtu Pathian chuan mihring hi, hriatna leh felna leh thianghlimnaa Ama anpuiin mipaah leh hmeichhiaah a siam a. Mi zawng zawng hi bul thuhmun leh chhungkaw khata unau anga inthui khawm vek kan ni.

Pathian chuan ama anpuiin mipaah leh hmeichhiaah mihringte hi min siam. Thlarau neia siam kan nih chhan chu amah Pathianin a pawl theih tura min duh vang a ni.

Thurin No. V :

Mihringte chuan anmahni duhthu ngeiin Pathian dân an bawhchhia a, thiam lohna leh chhiatnaah chuan anmahni an inbarh lut ta a. Chu thiam lohna leh chhiatna leh sual hremna ata chu anmahni chhan chhuak tur leh chatuan nunna pe turin hmangaihna tâwp nei lo Pathian chuan, A chatuan Fapa neih chhun Lal Isua Krista chu khawvęlah a rawn tîr a; Ama zârah chauh chuan mihringte hi chhandamin an awm thei a. Chu chatuan Fapa chu mihring takah a lo chang a, mi nung pakhat mize pahnih nei, Pathian tak leh mihring tak a ni kumkhua ta a ni. Thlarau Thianghlim thiltihtheihnain nula thianghlim Mari chuan a pai a, a hring a; mahse, sual a nei lo. Mi sualte tân Pathian dân chu a zâwm famkim a, Pathianin dikna a phűt hlen chhuak tur leh mihringte Pathian remtir turin, inthawina tak leh famkim atân a inhlân a, kraws-ah a thi a, phumin a awm a, ni thum niah mitthi zing ata a tho leh a. Pathian ding lamah a han chho va, chutah chuan a mite tân a dilsak reng a, chuta tang chuan mitthite kai tho tur leh khawvel rorel turin a lo kal leh ang.

Mihringte chuan anmahni duhthu ngeiin Pathian dan an bawhchhia. Chumite chhandam turin Pathianin Lal Isua chu a rawn tir. Lal Isua chu mihring tak leh Pathian tak a ni. Isua chu Thlarau Thianghlim paitir a, hrin a ni a, sual a nei lo. Isuan mihringte chhandam turin Pathian dan a hlen chhuak. Kraws-ah a thi a, phum a ni a, nithum ni-ah a tho leh. Tho leh Isua chu vanah a lawn a, Pathian ding lamah a thu a, khawvel rorel turin a lo kal leh dawn.tho tur leh khawvel rorel turin a lo kal leh ang.


Thurin No. VI :
Thlarau Thianghlim, Pa leh Fapa ata lo chhuak chuan mihringte chu chhandamna changtuah a siam a, an sualzia leh chungpikziate a hriat chiantir a. Krista hriatna kawngah an rilru a tivâr a, an duhthlannate chawk thovin, Isua Krista chu an Lalpa leh chhandamtua pawm tura ngęnin, pawm thei turin a pui a, anmahniah felna rah chi tinręng a thawk chhuak thin.h khawvel rorel turin a lo kal leh ang.

Thlarau Thianghlim chuan mite an sualzia leh an chungpikzia a hriattir a. Chutichuan miin chhandamna a mamawh ngawih ngawih tih inhriain Lal Isua a pan ta a. Thlarau Thianghlim chuan kan duhthlanna chu tinghetin, Lal Isua pawm turin min tanpui a, chhandamna chu keimahniah famkimin min thawh chhuahsak ta a ni.

Thurin No. VII :

Pathianin Kristaah chuan mi zawng zawng hnęnah chhandamna famkim chu a thlâwnin a rawn hlân a, an sualte sim tur leh Lal Isua Krista chu an chhandamtu atâna ring tur te, Amah entawn a, Pathian duh ang taka inngaitlâwm leh thianghlima nung tur tein thu a pe a. Krista chu ringa a thu zâwmtute chu chhandam an ni a, sual ngaihdamna te, thiam chantirna te, Pathian fa nihna te, Thlarau Thianghl im chęnpuina azâra tihthianghlimna te, chatuan ropuina te an chang a. Ringtute chuan tűn dam chhűng pawhin chhandam nih inhriat chianna lâwmawm tak chu an chang thei a. Thlarau Thianghlim chuan khawngaihna hna a thawhin, Thu te,Sakramen te, Tawngtaina te hi hmanruaah a hmang deuh bik thin a ni.

Thurin No. VIII :

Krista din chhuah Sakramen te chu Baptisma leh Lalpa Zanriah te hi an ni. Baptisma chu Pa leh Fapa leh Thlarau Thianghlim hminga tuia sil a ni. Hei hi Krista nena kan inzawmna te, Thlarau Thianghlim zâra piantharna leh tihnunna chhinchhiahna leh nemnghehna a ni a, Lalpa hnęna kan inhlanna thiltih a ni bawk. An sualte sim a, Krista chu an chhandamtu atân an ring tih puangtute leh an fate chantir tur a ni.

Lalpa Zanriah chu Krista thihna hriat reng nâna chhang leh uain chan ho hi a ni a, ringtuten Krista thihnaa hlâwkna an chan chhinchhiahna leh nemnghehna a ni. Ama mite chuan Amah leh a inhlanna an pawmzia te, an hlâwkpuizia te, a rawngbâwl tura an inpek zelna te, Amah an pâwlna leh mi dang nena an inpâwlna te entir nân, A lo kal leh hma loh chuan an chang ho thin tur a ni. Sakramen hlâwknate chu Krista malsâwmna avâng leh rinnaa changtuah Thlarauvin a thawh avânga lo awm a ni.

Sakramen pahnihte hi Kohhran siam chawp ni lovin, Lal Isua din chhuahte an ni. Lal Isuan, “Ti rawh u,” a tih Baptisma leh Lalpa Zanriah hi Sakramen-ah kan neih zui ta a ni.

Thurin IX :
Ringtu zawng zawng tih tur chu Kohhran inpâwl honaa tel te, Krista Sakramen leh a thil serh dang vawn that te, A dân zawm te, tawngtai zel te, Lalpa Ni serh thianghlim te, Amah be ho tura inkhâwm te, A thu hril ngun taka ngaihthlâk te, Pathian malsâwmna an dawn ang zela hlim taka pek ve thung te, anmahniho zingah leh mi zawng zawng zingah Krista nungchang ang tihlan te, khawvel puma Krista ram tizau tura beih te, ropui taka a lo kal lehna hun nghah te hi a ni.

Thurin No. X :
Ni hnuhnungah chuan mitthite chu kaihthawhin an awm ang a, mi zawng zawng Krista rorelna thutphah hmaah an lang ang a, he dam chhunga an thiltih that leh that loh ang zelin relsak an ni ang. Ringlote leh mi sualte chuan thiam loh changin an sual hremna an tuar ang; Krista ring a, a thu zâwmtute erawh chu a langchanga thiam chantirin an awm ang a, ropuinaa lawm luhin an awm ang.

A chunga kan ziahtak Thurin sawm te khi India ram Presbyterian Kohhran chuan a mite zawm ngei ngei tura a duan leh hman mek a ni. Kan ni tin nunah hengte hi hre renga kan nun phawt chuan ram tiam pana kan kalna kawngah hian kan bo dawn lo a ni. Mahni awmna Kohhran Thurin ngaipawimawh mi chuan Kohhran a ngaihsak a, Kohhran tan a tangkai thin. Kohhran a hlatsan ngai lova, a nunkawngah harsatna a tawh chang pawhin a awmna Kohhran Thurin a vawn tlat avangin engnge a hmalamah lawman hmuh tur a neih a hria a, a beidawng mai ngai lo.

Kohhran a nun a, Kohhranin hma a sawn theihnan Kohhran mite hian kan Kohhran Thurin hi kan hriatchian a tul a, kan ngaihpawimawh a hun takzet a ni.


Reference:
1. Saiaithanga, Rev., Thurin Zirna,
North West Presbytery, 1965

2. Kristian Thurin,
Aizawl : Aizawl Theological College, 1998

3. Sacrament Department Zirlaibu,
MSSU, Aizawl, 7th Edition, 2010


   


-END-

Post a Comment

1 Comments

Unknown said…
Timothea lehkhabute leh Tita buahte hian "rinna thuruk tih leh zirtirna dik", tihte a chuang a, heng hian kohhran thurin a kawk thei em?
Ka lawm e.