NGHILH HAR ZOTEI ZUN- J Lianhmingthanga Sailo (Ngurthansangi Pa)
1
Ṭum khat chu Thlatin chhuak
Chanchinbu pakhatah hian 'Sms Matchmaker' leh 'Zawnglai huang' awmna ka hmu a.
Ngaihzawng ka neih loh avangin 'ngaihzawng ka tawng mahna' tiin ka duh zawng ka
thawn ve a. Chu ka thiltih chu miin anlo hmufuh a ni ang, hmeichhe pakhat hian
min rawn text a. Chumi nena kan chanchin ka sawi dawn a ni.
Ka hming chu Lalmuanpuia a
ni a, Puia tiin min ko ṭhin. Ka pa hming chu Lalfela a ni a, Fela tiin anko a.
Ka nu chu Hrangmani a ni a, Mani tiin an ko. Farnu 2 ka nei a, a tlum ber ka
ni. Ka nu leh pa hi thingtlang loneia eizawng an ni. Ka farnuteah hian a upa
zawk chu Lalṭhazuali niin Ṭhapui tiin an ko a. Health Worker a ni a, a naupang
zawk hi Lalṭhakimi niin Kimte tiin an ko. XII (Arts) zirlai a ni. Kan khuaah
hian Higher Secondary School a awm loh avangin kan khua aṭanga mel nga vela hla
Lungleiah School a kal a. Hostel-a awm lovin ka nu nau, ka nuteite inah XI
(Arts) a zir aṭangin a awm a.
Govt. Aizawl North
College-ah B.A (Geography) ka zir mek a. Kan College-ah chuan Evangelical Union
(EU)-a Secretary ka ni. Lily veng, Chaltlangah in keimahin ka luah a
Ka College kalpui zingah
chuan Tlanmawia a awm a, ka ṭhianpa ber a ni. Ka inluahna chhak lawka anmahni
Inah a chhungte nen an khawsa. A pa hi Health Worker a ni a, a nu hian DIET,
Aizawlah Lecturer hna a thawk. Keimah ang bawkin farnu 2 a nei a, an unaua a
tlum ber a ni.
***
Zanriah ei kham, ka einate
ka fihfel hnu; ka ṭhu mai mai chu ka ngaihtuahna aṭangin ka Phone-a message
thleng chuan min ti harh zawk mai a.
"Puitea i ni em
aw?" tih message hi alo awm a. "Aw ni e, e nge ni ta?" tiin ka
chhang a.
"Chanchinbua i thil
chhuahtir kha kalo chhiar a!"
"A zahthlak e!"
"Zahthlak lo e."
"Luck lo min ti
awm!"
"Ti hran lo e. Puitea
i ni tak tak maw?"
"Aw." ka ti a.
Min rawn text-tu chu Call-a biak ka chak khawp mai. A number chu ka dial chhin
a. Mahse, alo reject zel a.
"Tu nge i hming?"
ka ti a.
"Zomuanpuii, Zote tiin
min ko ṭhin."
"E nge i tih ṭhin?"
"School ka kal ṭhin.
Govt. KM Higher Secondary School-ah XII(Arts) ka zir mek. Nang e nge i tih ṭhin?"
"I va zir sang tawh
ve? Kei chuan Govt Aizawl North College-ah BA (Geography) ka zir mek."
"Kei aiin i zir sang
zawk a nih chu! Khawiah nge i awm?"
"Lily Veng,
Chaltlangah. Nang?"
"Kahrawt veng,
Champhaiah."
"A nih chu. Kahrawtah
chuan chhungte kan nei asin."
"Tute nge?"
"Pu Rodailovate
kha."
"B.C. English Academy
neitu kha maw?"
"Aw, ni e."
"Engtin nge i
hriat?"
"Kan chhungte an nia.
A nupui kha ka pa nau a ni."
"A nih chu mawle.
Aizawlah khawiah nge i awm?"
"Ka pateate
inah."
"Chu chu khawi laiah
nge?"
"Dinthar vengah."
"Ka lolen i phal
em?"
"Ilo leng duh dawn
ami?"
"Duh ang."
"Bialnu i nei
em?"
"Nei lo. Nang, bialpa
i nei em, nge pasal zawk?"
"Ka nei lo ve
ve."
Engtik kumah nge i
pian?"
"Sawi hmasa la?"
"Min hrilh leh duh si
lo ang a!"
"Min hrilh phawt la,
ka hrilh ve ang che."
"1998"
"Nang aiin kum khatin
ka naupang anih chu."
"Dinthar vengah chuan
khawilai velah nge in awm?"
"Presbyterian Biakin
bulah."
"Naktukah e nge i tih
dawn?"
"Inah ka awm ang a, ka
insuin ka ring."
"Kalo leng dawn a nia.
Tu nen nge inah awm dawn?"
"Tumah nen. Ka pateate
chhung inneihnaah an kal a. Lo leng rawh."
"Facebook i khawih
ngai em?"
"Ngai e. 'ngati
nge?"
"E nge i
proname?"
"Muantei Khupno."
"Muantei Khupno an awm
ṭeuh ang."
"Ka propic-ah chuan
thingkung bulah ka ding."
"Awle. Message-te i
dawng hnem viau ṭhinlo maw?"
"Teuh lo. Tin, ka
Active vak lo a!"
"E nge i tuina?"
"A tam mai. Zai te, ṭhiankawm
te, lehkhabu chhiar te leh a dang te pawh."
"Television i en ngai
em?"
"En zauh zauh."
"E nge i en ṭhin?"
"English Love
Story."
"Korean i ngaisang
em?"
"Ngaisang hran lo a ni
ang, an Film pawh ka en peih lo! Nang?"
"Kei pawh ka ngaisang
lo. English Thriller Movie ka en ṭhin a."
"Duhtawk phawt ang.
Naktukah chuan ilo leng dawn a nia. Mangṭha muttui phawt aw, u Muante?"
"Awle, nangpawh.
Zingthawh nuam le."
Chutia kan in-text zo chu
ka Presentation pek tur rehearshal ka nei a, ka zawh hnuah ka mu. Ka mut hmunah
chuan min rawn text-tu chu ka ngaihtuah zui neuh neuh a.
2
Holiday anih avangin hemi
ni hi thil ṭul tih tur dang ka nei lem lo bawk a, Dinthar vengah tukṭhuan
eikham chuan ka chhukthla a.
Bawngkawn aṭangin City
Bus-ah ka chuang a. Zodin Square-ah ka chhuk a. Mi khawlaia veivak leh lirthei
a tam ang reng a.
Zodin Square aṭang chuan
'Outing a ni pahfawm alawm' tiin kein Vaivakawn panna Main Road-ah chuan ka
chhuk thla a. Dinthar kawn ka thlen chuan Wai Wai leh Kuhva hring ka lei.
Dawr nghaktu hnenah chuan,
"Khawi lai nge Zomuanpuii, Zoteite in hi?" ka ti a. Ani chuan min
kawhhmuh hnuin 'Ka lawm e' ka ti a, ka kalsan ta a.
Zoteite in ka thlen chuan
kawngka chu chhunglamah alo inkalh a. Doorbell ka hmeh chuan tleirawl pakhat,
kawr fual sendang ha hian kawngka a rawn hawng a.
"Ka pi, Cooker chhia
siam tur in nei em?" ka ti a, ka nui duh miah lo a. Ani chuan, "Nei
lo. Kan Cooker hi a chhiat pawh ka la hre ngai lo." a ti a.
Chu tleirawl kawrfual hak
chuan ka mit ala khawp mai. A malno chu a khuh pha lo chiah chiah a. A sam chu
a su zo chiah a ni tih hriat takin ala huh deuh hliam a. Towel a keng a, chu chuan
a in hru mawlh mawlh a. T-Shirt pawl a ha. A sam rim chu a tui chem chem khawp
mai. A ṭawng zawnga a ha var rual ṭhat mai chu ka hmuh hmaih lo.
'Zotei a nih chuan min duh
emaw duh lo emaw ka bem hrim hrim ang' ka tih rilruk lai mek chuan, kawngka a
khar tur chu 'Zote' tiin ka ko a. Ani chuan, "E nge ni? Tu nge i nih?" min ti a.
Kei chuan, "Muantea ka
nia. Nizana kan in-text kha!" ka ti a. Chibai tumin ka kut dinglam ka
pharchhuak a, kan inchibai a.
"Midang emaw ka ti che
alawm."
"Khatia han tih che
kha ka chak riau a!"
"I sual em mai!"
"Inchhungah min luhtir
dawnlo em ni?"
"Nui sang chungin,
"Dawn e. Lo lut rawh." a ti a.
A kut ka humna ka kut chu
ka hnim a, a rimtui hle.
"Ka lu ka su zo chiah
a." a ti a.
"A ni ang, i rimtui em
mai!" ka ti a.
An Sitting Room-ah kan ṭhu
a.
"Ka beisei aiin i hmel
a ṭha!" ka ti a.
"A awihawm loh e, min
bawl!" a ti a, a sam chu a zut a zut a.
"Engangin nge min hmuh
ve?" ka ti a.
"Ka beisei aiin i hmel
a ṭha."a ti a, a nui sak a. A va nui mawi chiang tak!
Live-a ka hmuh tawh
hmeichhiaah chuan a lakah ka tuiral a ni ber. Ṭawng pawh ṭawng lo leh che chang
loin ka bula tleirawl duhawm tak ṭhu chu ka en eng a.
"Khatin min en reng lo
la, ka zak ve thei tho a nia!" a ti a.
"Zote, i hmuhnawm em a
ni" ka ti a.
"Hmeichhia i hmu ngai
lo ami?"
"Hmu ngai e. Ka nu te,
ka pi te, ka nutei te, kan Class-ah pawh an awm ṭeuh!" ka tih lai chuan za
em emin a rawn nui chhuak a. "Mahse, nang aia hmelṭha hi ka la hmu
lo." ka ti a.
"I luck ngawtin ka
ring. A dik bawk ang." ka ti a.
"Luck lo e. Kei aia
hmelṭha an tam alawm!" a ti a.
"Zote, Darthlalanga i
inen a i mi hmuh kha minlo biak dawn a nia aw?" ka ti a.
"I ti tak tak
lovang!"
"Ka ti tak tak
alawm."
"Nang hi i luck ngawt
ang. Min rawn lem i tum a ni lo maw?"
"Teuh lo mai. Luck ila
chu chanchinbuah khatiangin ka ti lovang."
"Bialnu nei chung
pawhin a chhuah theih tho alawm!"
"Chutiang ang mi ka ni
lo."
"U Muante, insuk tur
ka nei nual a. Ka va nuai leh lawk ang aw? Chutih chhungin Chanchinbute hi
lochhiar la?" min ti a. Kei chuan a Photo Album en ka dil a. Chanchinbu
leh a Photo Album min rawn pe a. Chung kan en chhung chuan a insu a. A insuk
pah chuan a zai rat rat a.
Thlalak chu ka en hmasa a.
Zotei chu thlalak aiin a takah a hmelṭha daih zawk. An Class thlalakahte chuan
a hmel a langsar nalh mai a.
Darkar chanve dawn ka rilru
kalo kawm hnu chuan a rawn hman ta a. "I khua alo har em? Ka insu zo
ta!" tih pahin a thaw huai a."Khawhar khawp mai. Thlalakte lah a ṭawng
ve thei mang si lo!" ka ti a.
"Thlalak hi ka uar
lutuk lo a. Mahse, i hmuh ang hian tlem azawng chu ka nei ve a nih hi." a
ti a.
"Ka mit a titlai khawp
mai!"
"I ti lawmawm e."
"Remchangah ka
inluahah ila rawn leng ve dawn a nia." ka ti a.
"A zahthlak awm
e!"
"Tuvakmahin an hre
dawn hlei nem che." ka ti a.
Zotei bula awm chu
hmangaihna biahthu inhrilh hma hauhvin ka awm chu a nuam veng veng mai.
"Thingpui ka lum ang che aw?" a ti a.
"Thingpui hi ka ngaina
vak lo a. Thingpui lum ai chuan Wai Wai kalo ken hi chhum la?" tih pahin
ka Wai Wai ken chu ka phawrh a.
Wai Wai a chhum lai chuan
inchhung vel chu kalo melh kual a, banga an thil tarte chu ka en a. Banga
thlalak intar aṭang chuan an ina cheng chu mi 6 an ni tih ka hre thei a.
"I chhungte inneihnaa
an kalna chu khawilai nge?"
"Thingsulthliahah. Ka
nutei nau fapain nupui a nei dawn a."
"I chhungte hi heta
awm vek ami an nih?
"Ni lo e. Ka nuteite
nupa nen chiah kan awm. Fapa pakhat an nei a, chu chuan Bangalore-ah Civil
Engineer a zir mek." a ti a.
“I nuteite nupa chuan eng
hna nge an thawh a?"
"Ka nutei hi Nurse a
ni a, Civil Hospital-ah khian a thawk. Ka patea hi Civil Hospital-ah tho Doctor
a ni." a ti a.
"Nang, in chhungkaw
eizawnna vel min hrilh ve rawh le?" atih zawm a.
Kei chuan, "Thingtlang
hna an thawk ṭhin." ka ti a.
"In khuaah chuan eng
nge in chhungkaw eizawnna?" ka ti a.
Ani chuan, "Ka nu chu
ICDC-ah a thawk a. Ka pa hi Primary School-ah Zirtirtu a ni." a tih chuan
ka dinhmun nen ka khaikhin a, ka insit ru hle mai a.
"Kei ni ai chuan in
hausak dawn chu!" ka ti a. "Ka u pahnihten phaiah lehkha an zir a,
mamawh neuh neuh an nei avangin pawisa thawn reng an ngai a. Kan hausa
lo!" a ti a.
Wai Wai a chhum hmin hnu
chuan Dawhkan kilin kan ei a.
Kan ei lai chuan a kut tin
sei sal mai leh hmul tlemtein a khuh a ban no tak chu ka en leh ṭhin a. A
changin ka mit leh a mit a intawng a, kan innuih leh seih ṭhin a.
"Bialpa i nei tawh
em?"
"Neih chu nei tawh e.
Mahse, a rei vak lo!"
"Engtia rei lo
nge?"
Kum khat pawh a tling lo!
Nang, bialnu i nei em?"
"Ka nei lo."
"Ka awih lo."
"Tak tak. First Love
chu ka nei tawh, min duh lo a!"
"A va zia lo ve?"
"A, khawvel dan a nia.
Nangin min duh loh leh phei chuan a hreawm dawn e!"
Wai Wai kan ei kham hnu
chuan hun danga leng leh turin Zotei chu ka ṭinsan ta a.
3
Ṭum khat chu kan College
Evangelical Union leh Hrangbana College Evangelical Union-ten Joint Fellowship
kan nei a, a nuam hle.
Kan College-ah chuan min
Star-tu pakhat a awm a. A hming chu Lalrinsangi (Rini) a ni. Amah hi hmelchhe
lo tak, hausa chhungkua aṭanga chawrchhuak a ni. Kan Class a inang a, Thanmawia
hnenah keimah chu 'min lo biak rawh aw?' a ti fo ṭhin. Mahse, Zotei zûn chuan ṭawn
lohvin min phuar tlat a!
A chenpuite an awm dawn loh
chuan phone-in min hrilh a, ka leng ṭhin a. A mizia chu hriatthiam har ka ti ṭhin.
A changin ṭhian angin, a changin a bialpa angin min en ṭhinin ka hria.
Vawikhat chu a ṭhiannu
pasal neihnaa kal ve turin min sawm a. A ṭhiannu hi Dawrpui Vengthara awm a ni.
A ṭhiannute in thlang lawkah chuan amah Star-tu a awm a. Chumi chu a ṭhiannu u ṭhianpa
anih avangin a ṭhiannu pasal neihnaah a tel ve dawna a hriat avangin Zotei
chuan a Chhas anga kal ve turin min sawm a. Ka va lawm tak em! Ka beisei phak
loh thil a ni. A sawmna chu ka pawm a.
"Yes. Naktuk chu ka
bialpa i ni dawn a, hlim takin min siam ang che aw?" a ti a.
Kei chuan, "Naktukah
bialnu ka nei dawn a, ka hlim. Chumi chu a ruka ka hmangaih em em a ni!"
ka ti a. "Naktuk chu inngaihsak hle ang aw?" ka ti a. Ani chuan,
"Ni e. Min ngaihsak loh chuan ka haw tau a ni mai!" a ti a.
Chutia kan in-text mek lai
chuan, "Tunah i rilru kha hrilh mai rawh. A duh che leh i vannei a ni ang
a, a duh loh che leh ngai i awh a ni mai!" tih chu ka rilruah alo lut a.
Zotei chu, "Zote, ka
thinlung zawng zawngin ka hmangaih che." tih ka text a. Zotei chuan,
"U Pui, naktukah ka chhang ang che. Muah Muah." a ti a. Hmeichiate
hian an ngamtlak leh an bialpate chu an 'Muah Muah' ṭhin tih ka hriat avangin
min haw lo tih a chiang a, ka lawm rilru hle a.
A tukah chuan Dinthar venga
Inneihna chu chhim turin ka kal a. Biak In bulah Zotei chuan minlo nghak a.
Puanchei a bih a, lace kawr sendang a ha. A sam chu a pawt a ni tih chu a ngil
danah ka hre mai a. Chu chuan a hnungzang a vaw hnap a. Bag a khai a, pheikhawk
sang a bun bawk. A tawk chauhin lotion a inhnawih a. Dar hmasa a rik tawh
avangin, 'lut ila?' ka ti a, kan lut a. Tlar hnung lamah kan ṭhudun a.
Zotei chu a hmelṭhain a
pian a nalh bawk a, mitin mai mit chu a chungah a fu ṭhupin ka hria a. A bula
ka ṭhu chu ka intithei rilru hle.
Inneihtirtu a Sermon lai
chuan, "Nang leh keia inneih ni ni tase ka hlim awm!" ka ti a. Ani
chuan min nuihsak pahin, "Alo la thleng mai thei asin!" a ti a.
Inneih Programme a zo a,
inneite chu Biak In kawtah thlalak puina a awm a. Zotei nen chuan thla kan
lakpui ve a.
Mo lawmna hun chu KṬP-in an
kaihruai a. Zotei chuan amah Star-tu chu min hrilh a. A hmel en ringawt chuan a
fel hmel khawp mai. Mahse, mi hi an hmel en ang ngawt anlo ni lo!
Chupa chuan Zotei chu a
rawn melh leh reng ṭhin a. Zotei chuan melh pawh a melh duh lo. Kei chuan ka
mitmei reng a. A en deuh reng a ni tih ka hriat avangin, "Zote, a rawn en
ngun lutuk che a nia." ka ti a.
Chutia a rawn en reng tih
ka hrilh hnu chuan Zotei chuan, "U Pui, min hrethiam rawh aw?" tih
pahin ka hmuiah chuan min rawn fawp ta! Ka beisei loh thil a ni! Ka mur chuaih
chuaih a, chhan let nachang pawh ka hre lawk lo!
Rei vak lo kan infawh hnu
chuan, "Min la en em?" a ti a. Kei chuan chupa lungawi lo hmel pua a ṭhu
chu ka hmuh tir a.
Zotei min fawhna chu ka
khawih ka khawih a. A nuam ka ti veng veng a ni. A kam kha a rim tui bawk si!
Infawh ṭhat leh ka nap a! Mahse, min ngaizawng tak tak em tih ka la hre si lo!
Programme duanlawk ang chu
kan hmang zo a. Ṭhiante tana Moneituin Programme a siamah chuan tihtur pawimawh
dang kan neih hran loh avangin kan awm a.
Chutah chuan mipui nawlpui
an tel tawh lova. A awm chhunte chu Zotei ṭhiannu u (Moneitu) ṭhian te leh Mo ṭhian
te kan ni. Music an play a, kan lam a. Zotei nen chuan kan lam ve a. An music
play chuan a zir bawk a, kan lam tui khawp mai. A kawngah ka kuah a, anin ka
banah a vuan a. Kan lam pah chuan kan inen reng a. A mit chu a de der a. A heh
chu fawh chak awm tak a ni. Nakinah chuan ka darah a rawn bei a, a phun sep sep
a.
"U Pui, zak thei lo
min ti awm!"
"Engvangin maw?"
"Ka fawh rikngawt che
kha!"
"Ti lo e. Kei chuan
englai pawhin min fawp la ka ti!"
"I over."
"Over pawh a pawi ka
ti lo. I fawh ka duh a lawm!"
"Tak tak?"
"Aw."
Min fawp leh ta! Tun ṭum chu kan lam tawp hma chu kan inkeih
a!
Kan inthlah chuan, "I
va zei ve?" min ti a.
"Eng chu?"
"Hmeichhe fawp chunga
lam kha!"
"Nang zawk
alawm!"
"Hmeichhia engzat nge
i fawh tawh?"
"Pakhat mah!"
"Ka ring chiah
lo!"
"A ni alawm. Nang
engzah nge?"
"Ka duh thu ngeiin
pakhat. Ka bialpa rei lote kan inngaizawng ka tih kha!"
"Naktukah ka chhang
ang che i tih kha min chhang tawh la?"
"Vawiina ka awmdanah
hian i hre mai lo ami?"
"I aw ngei hriat ka
duh."
"A nih, U Kim, min
hmangaihna chu ka pawm a. Kei pawhin ka hmangaih che."
Ka thil hriat chak em em
chu ka hre ta! "Ka hmangaih che, Zote." tih pahin a hmuiah chuan ka
fawp a.
Ruai kan ṭheh a. Ruai chaw
leh sate chu kan inbarh a, kan hlim hle. Hemi ni hi ka theihnghilh tawh lovang.
4
Pathian zarah ka zirlai chu
ka passed a, Zotei pawhin ṭha takin a passed. Kar tawpah Thanmawia'n Zoteite
inah chuan min lenpui ṭhin a. A phawk deuh roh a, fiamthuna duh avangin
Thanmawia bula awm hi a nuam thei hle.
Leng leng ta na na na, a
nuteite nupa hmel chu ka tawng ta zeuh zeuh a. An chapo lo a, kawm an nuam nupa
hle.
Zan khat chu School chawlh
laiin Zoteite inah ka leng am A nuteite nupa chu an chhungte lungphun turah
rorelin an kal a.
Khaw awmdan chu a vawt lam ṭep
a ni. Mahse, vawt ka tih vak loh avangin kawrlum emaw Jacket emaw ka ha lo a.
Kamis ban tlawn ka ha. Kekawr bul hak chak chu a nalh lo e tiin kekawrtlawn ka
ha bawk a.
Zoteite in ka thlen chuan
tumah dang an awm lo tih ka hriatin a kawngah ka pawm a, a room-ah ka luhpui a,
khumah ka bawhbet a.
"U Pui, tho teh. I rit
lutuk!"
"Ka zang viauin ka
hria asin!"
Ka bawhbehna ata chu tal
chhuah a tum a.
"Tal tal suh.
Engtinmah ka khawih dawn lo che." ka ti a.
"Chu pawh nise, ka
chhungte anlo haw ang. Kawngka pawh kan kalh si lo."
"A nih, ka thil
tihtum min dal lo la, ka bawh bet tawh lo ang che!" ka ti a. A remti a ni
tih lantir nan a lu a bu nghauh a.
Ka fawp a. A irno te, a
beng kawm te ka fawp a. A awm pawng chu a kawr chhanah ka khawih a.
"U Pui." a ti a,
a thawk dan chu a dik lo tih ka hria.
A taksa mawi tak chu ka
khawih zel a. Ka fawp chu kan uar dun hle. Ineizawh tum niawm tak hian kan
inkeih bawrh bawrh a.
Kan kal thui dawn lutuk a
ka hriat avangin ka hmui ka phawi a.
Zotei chu a insiam ṭha a.
Min nuih sen sen a. Ka bula awm chu nuam a ti tih hai rual a ni lo.
A room aṭang chuan ka pawm
chhuak a. Tekevision a On a. Television en chung chuan kan titi a. A chang leh
kan nui a.
Chutia kan awm lai chuan a ṭhiannu
ṭhianpa, amah Star-tu kha a rawn leng a. Jacket dum a ha a, Farstar a rawn zu
lut a.
"Khaw nge midangte
hi?" chupa chuan a ti a.
"An chhuak lawk anih
kha." Zotei chuan a ti a.
Zotei'n 'Ṭhu rawh' a tih
hmain Zotei bulah a ṭhu a. Zotei chuan, "E nge i duh ve teh mial a?"
a ti a. Ani chuan, "Eng ni lo e, ka rawn lenglut ve mai mai." a ti a.
"Lenna tur dang i hre
lo em ni?" ngei hmel zetin Zotei chuan a ti a. "Hria e. Mahse, rawn
len ka duh a!" a ti a.
"Keini in aia in nuam
leh nula hmelṭha awmna a tam nen!" Zotei chuan a ti a.
Chupa chuan a Cigarette chu
a pak khu luih luih a. "Ṭhiana, he inah hian zial zuk an phal lo!" ka
ti a. Ani chuan, "A ni maw? Tu nge i nih a?" chapo deuh hian min ti
a. Kei chuan, "I nula rim kha zawt ta che?" ka ti a.
Zotei chu a biakbawr sur
sur a. Ani chuan, "Nakin lawka ka pasal tur a nih hi." a ti a.
"Rawn leng tawh miah suh. I rim leh i hmel a chhiat teh lul nen. Zu rim
nam hisn kan in hi rawn dai tawh suh. Nang ai chuan kan kawmchhakte Vawkpui
pawh ka hmangaih zawk! Chhuak nghal rawh!" thinrim leh thupe aw chuan a ti
a.
Chu mihringa chu a chhuak
ta hnu hnu a.
A chhuah hnu chuan, "I
tiṭha lutuk!" ka ti a.
Rei vak lovah chuan a
nuteite nupa chu an rawn haw a, a inleng neih chungchang chu alo hrilh a.
5
Tunah chuan 3rd Year ka ni
tawh a, Zotei pawh 2nd Year a ni. College hmun khatah kan kal a. Thanmawia
chuan an venga nula pakhat hnenah sawn a thlak a. A sawn thlakna nu chuan a
luhkhung a.
Govt. Aizawl North College
hi a hmun hma a nuam lo hle. Compound zim tak a nei a. Outdoor Items, Sport kan
neih dawnin hmun dangah tih zel a ngai a. Govt. Aizawl West College nen College
Campus leh Infrastucture-ah chuan unau kan ni.
Zotei chuan, "Kan
pahniha kan Graduate hunah kan inbei dawn nia." a tih avangin Graduate
thuai thuai a, Zotei nen chuan chhungkaw din ka chak tawh hle.
Ṭum khat chu ka Class kalzo
haw tur hi Zangena Petrol Pump bulah mi pathumin minlo au a. An bul ka va thlen
chuan an zinga pakhat chu ka hmuh tawh hnu a ni. Zotei lo star-tu, inneihnaa ka
hmuh leh hmanzana Zotei'n a hnar haw tak kha a ni.
An zinga pakhat chuan ka
kawrawmah a ṭham a. Local rim a nam hle. "Zomuanpuiite inah khan vawi
khatmah i kal tawh tur a ni lo. I hria em?" min ti a.
Ka kawrawm a ṭhamtu banah
chuan ka la lawk a. Ka herh a, a inbin ṭhuai mai a. Pakhat chuan a bul hnaia
thung bung a la a, min vuak a tum a. Kalo bum a, a thingbung ken chu ka laksak
a, amah chu ka hlap ṭhuai a.
Zotei Star-tu chuan,
"I va thei deuh ve? Khawi nge keiman kan nuai teh ang che!" a ti a,
min rawn pan a. Ka lo back-kick hlawm tawp a.
Min tibuaitute chu tumah
thochhuak an awm lo, an let reng a. Pakhat thing bung lak chu ka la a, 'Zotei
tan' ka ti a, an ngal ka khawn sak hlawm a. An na ti chu a ṭe chul hlawm a.
Mipui anlo kalkhawm a, thil awmdan dik tak kalo sawi a.
6
Ka bialnu, ka nupui tura ka
hual Zotei chuan America-a lehkhazir theihna tur form a fill-up a. Interview-ah
a tling a.
Chu thu ka hriat chuan ka
lawmpui rualin ka hmu khat tur chu ka lunghnur ru viau a ni. A chhan chu,
midang ngaihzawng a nei ang tih ka hlau a ni.
A kal hma chuan a ṭhiannute
inah kan inhmu a.
"Zote, kal lo mai
rawh?" ka ti a.
"A thlawn vekin kalna tur, awmchhung mamawh engkim leh zirna sensote a awm dawn a!" a ti a.
"Chu pawh chu nise?"
"Ka dam chhung
hetianga hun ṭha hi ka tawng tawh lovang!"
"Anih, ka tan i rinawm
reng ang em?"
"I tan ka rinawm reng
ang. Kalo haw hunah kan innei ang a?"
"Ka va ngai dawn che e
aw! Dam chuan kuminah hian ka Graduate tawh dawn a. Nang pawh nakum kum chanve
hmalamah i Graduate dawn tawh a!"
"Kan ruahman ang vek
hi a ni ṭhin lo. Mite pawh rei tak tak an innghak ṭhin alawm!"
"Min ṭhen mai ang tih
ka hlau a ni!" ka ti a.
"Ka rin ngam loh i ti
tihna a ni maw?"
"Khualah chuan
chanchin engkim a inhrilh theih lohva!"
"Chupawh chu
nise?"
"Hausa, hmelṭha deuhin
an bem ang che a. Min theihnghilh thei a ni."
"I ngaihdan mai mai
anih chu!"
"Min hmangaih tak tak
em?" ka ti a.
"U Pui, ka hmangaih
che. Ka damchhung kawppui atan ka duh che. Ka rawn haw ve leh kan innei dawn a
nia." a ti a.
America-a a kalna tura thil
ṭulte a tih fel hnu chuan a kalni tur alo thleng a. A ṭhiannu leh Thanmawia nen
Lengpui Airport-ah kan thlah a. Kan ṭhiante chuan min thlahfal a, duhthawh
takin kan infawp ning thei lo a ni. Min hriatreng nan Zopa Goldsmith-a ka
chhertir Zungbun ka bun tir a.
An thlawh chhuah hun alo
thlen chuan Thlawhna chhungah a lut a. Thlawhna chung aṭang chuan Flying Kiss
min rawn pe a. Rei vak lovah an thlawk liam ta a.
Engtinemawni ka awm! Ka
hmangaihi chu ka ngai em em a, haw kawngah vawikhatmah ka ṭawng lo.
7
Zotei kal hnu chuan a
chanchin engmah ni thum chhung chu ka hre lo. A ni linaah chuan number ka hriat
ngai loh hian min rawn bia a.
"U Pui, Zotei ka
nia."
A number chu ka save a.
WhatsApp-ah ka be nghal a.
"Duhtak, min tirethei
em mai!" ka ti a.
"Min ngaidam
rawh!"
"Lo haw la, ka zirlai
ka chawlhsan ang a. Kan innei dawn a nia."
"Ka lo haw thuai ang.
Ka thil zir hi han zo phawt ila." a ti a.
"E nge i awmna
chanchin?"
"Pensylvania-ah ka
awm."
"Engtin?"
"Kan zirnaah hian
Hostel a awm a. Mizo dang an awm lova, a khawhar thlak khawp mai!"
"Sapho chu an fel
em?"
"Hnampui an ni bawk a,
an fel khawpin ka hria."
Zotei chuan a zir zawh
hnuin a zirnate chuan Facebook Company-ah hna an hmuh sak a. A hna chu a hautak
avangin Hostel-a awm lovin amahin Flat a luah a.
A flat luahna bulah chuan
Japanese tlangval pakhat hian flat a luah ve a. A ni chu Coca Cola Company-ah a
thawk.
Ṭum khat chu Zotei Office
kal tur chu Japanese tlangval chuan, "Kan Office lam a ni a, ka thlah ang
che." tiin a Car-in a phur a. Chura ṭang chuan an inhrechho ta a. Chupa
chuan Zotei chu a ngaizawng a. Chumi thu Zotei'n min hrilh chuan,
"Vawikhat mah kawm tawh suh." ka ti a. Mual za kar danah kan awm a,
tu ve ve pawhin eng pawh tawk ila kan inrinawm loh san tur a ni lo." ka ti
a.
Rei tak chhung chu chupa
chungchang chu min hrilh ngai ta lo a, kei pawhin ka zawt zui duh lo. A laka ka
rinawm em avangin ka lakah rinawm turah ka ngai a.
***
Tuk khat ka zing tho chu ka
tho sual deuh a ni ang, ka lu a hai deuh a. Chuvangin ka mu leh a. Ka muhil
thei si lo. 'Zotei hi e nge a chanchin ni le? A dam em aw?' tiin WhatsApp ka
hawng a. Zotei nena kan inbiak na ṭhin ka hawn chuan Display Picture-ah
Japanese tlangval nena an inkuah lai thlalak a hmang a. A status-ah 'I love you
because you love me' tih a hmang bawk a.
Ka rilru a na em em a.
Engmah lah tihtheih ka nei si lo. Amah lah ram dangah a awm daih bawk si! A
nuteite hrilh chu ka ti chiah bawk si lo!
Kan inhriat ṭan aṭanga kan
in-text-na chu ka Save avangin ka en let thei a. WhatsApp-a kan inbiakna pawh
ka backup avangin ka en let thei. Chungte chu ka chhiar nawn ka chhiar nawn a.
Min fawhna ka hmui chu ka khawih ka khawih mai. Ka birthday-a Slambook min
present, aman min Sign sak hmasak ber chu ka en a. 'Hei hi ka hla duh ber a
nia' tia ka phone-a hla a dah chu ka play a. Tuma hriatpui lohin ka mittui chu
a sur zung zung a.
Zotei chu ka dem em lo. A
chhan chu, a bialpa chu mual za tam kar danah ka awm a, Live-in kan inhmu thei
tlat lo. Chu mai ni lovin, amah ngaizawnga zar rengtu nen an inṭhenawm. An
Office kalkawng ala inang zui!
'Tunah chuan a heh vam sen
ham kha hnamdang tlangvalin a fawp tawh awm si a' tiin lungchim taka ka fawh
lai ka mitthla a, ka rilru chu a na a ni.
A thusawite ka
ngaihtuahnaah alo lut zut zut a. "Ka zir zawh ve leh kan innei dawn
nia." a tih te, "Ka hmangaih che." a tih te kha! Zanah pawh
muhil thei lovin ka let ka let a. A va hreawm tak em!
Hmana ka inluaha chawlhnia
a rawn len kha ka la hre reng mai. Mawlmang, nalh siin a inchei a. Amah chauhin
a ni. Kawng kan inkalhkhum a. Khumah kan ṭhu dun a. Kan inkuah a. Nupa kan nih
huna fa kan nei anih chuan kan fa hming tur te kan sawi a. Kan hlim dun hle a.
Tlema tlemah kan chesual lo chauh a ni.
A tukah a ṭhiannute inah ka
leng a. Min rawn biak tawh ngai loh thu te, WhatsApp-a ka Voice Call a lak duh
ngai loh thu te, WhatsApp-a ka biakna chu a Seen ṭhin a, min chhan let ngai loh
thu te ka hrilh a, a Dp leh Status pawh. A ṭhiannu hnena ka sawi ang chu
Thanmawia ka hrilh a.
8
Zotei nen kan inṭhen hnu
chuan rei tak chhung pawn chhuak lovin ka inkhung bo (College ka kal leh
mamawh ngaihtuaha ka chhuak tih loh) a. Chutianga thla thum vel ka awm hnu
chuan 'Hmeichhe pakhat vangin maw hetianga ka awm ang?" tih hi ngaihtuah
turin ka ṭhianpa Thanmawia chuan min rawn a. Chuta ṭang chuan pawn pawh ka chhuak
ve leh ta a.
Vawikhat chu Zonet Zawlbuk
channel-ah Chanchinthar ka en a. Chutah chuan Mizo nula pakhat America-a a thih
thu leh a ruang chu naktipa Mizorama an rawn phurh thlen tur thu an puang a.
Ka han ngaithla chiang deuh
a. Ka rei leh! Mitthi hming chu Zotei hming ang chiah a ni! A thlalak an rawn
tihlan pawh ka hmangaih Zotei kha a ni! A thlalak ka hmu chiah chu ka mit sulh
a. Ka khur der der a. Ka thinlung chu a rum a ni! Chutih lai chuan ka phone alo
ri a, ka en chuan Thanmawia a ni. Ka pick-up a. Min bia. Mahse, ka ṭawng chhuak
thei lawk lo. Nakin deuhah chuan aw lawi rutin, "Ṭhianpa, hnem ka ngai
e!" ka ti a, ka dah ta a.
Thanmawia alo thlen chuan,
"Nangmah phatsantu a nih kha!" a ti a.
"Mahse, ka la hmangaih
alawm!"
"A chanchin an ziahna
Internet-a mi kan chhiar a. I hre duh em?"
"Hre duh. Han sawi
teh?"
"Chanchintharah khan a
zawng a zain an puang lo anih kha. Miin an pawngsual a, an that zui a ni. Tunah
hian chutianga titu chu Police-ten an zawng mek."
***
Zotei ruang rawn thlenni
chuan ka hmuak ve a. Chawhnu lamah a nuteite inah a ruang chu a thleng a, zanah
Champhai lam panin phurh chhoh tur a ni.
An phurhchhoh hma chuan a
chanchin an han sawi a. Police Evidence aṭanga a landan chuan mi pakhatin a
pawngsual a, a rekhlum zui ta a ni. Champhaiah chuan ka kal ve lo. Inah ka haw
a, Zotei thil tawn chu ka ngaihtuah a. Ka muhil thei lo. Ka tho a, ka chhuak a.
Black-in Rum Um hnih ka lei a. Um khat chu ka in a, ka chatthla der mai a. Ka
harh chuan ni alo sang tawh viau. Ka lu chu a rit luk a. Mahse, ka thinlungah
Zotei mawlh chu a awm.
***
Zotei thih aṭanga a kar
khatnaah chuan Thanmawia'n Zotei ṭhiannuin an ina leng tura min duh thu min
hrilh a. Ka zu leng a.
Chuta ka thil hriat chuan
min ṭhawng hle mai! Mahni ka inhuat phah reng dawn a ni.
Zotei khan midang minlo
kawpsan hauh lo mai! Japanese tlangval, amah kherh rengtu khan a phone a
chhuhsak a. WhatsApp-a a Dp pawh a thlalak leh Zotei thlalak a Edit a dahsak a.
A status pawh a thlak sak alo ni a! Ka mobile number kha Zotei chuan a tira a
hriat bel nen a theihnghilh tlat mai a. Chuvangin, min be ngai lo alo ni. Tin,
WhatsApp-a ka message pawh amahin alo seen ṭhin alo nih chu! A hrethiam awm der
si lo, ava sual tak em e aw! Chung chu Police hnena Zotei chuan complaint a tum
a. Mahse, a complaint chuan thahah a vau si! Chung chu Zotei Diary-ah a inziak
vek a ni. Zotei Diary chu a ṭhiannu chuan min pe a. Mahse, kei chuan ka rilru
tina zualtu mai anih avangin ka halral a.
"Zote, kalo ring chhe
lutuk che a ni. Min ngaidam mawlh mawlh rawh." ka ti a. Ka ṭap a. A ṭhiannu
hnenah chuan, "I ṭhiannu kalo ring chhe lutuk a, min ngaidam ang
che." ka ti a.
9
Ka in luahna vengah chuan
nula hleitling deuh a awm a. A hmelṭhain a pian a nalh khawp mai. Kan inhmuh
changin min nuih saih ṭhin a. Mahse, ka thinlung kawngkhar chu tutanmah ka
hawng hrih lo a ni.
A hming chu Rody
Vanlalruati a ni a. Rody tiin an ko ṭhin. Zan khat chu an inah intihengthawl
nan ka leng a. A chhungte an awm lo hlauh.
"Rody, i hmel ṭha si
a. I luck ngawt ang a?" ka ti a.
"Luck lo e. Mipa hi ka
ngaihtuah lo lutuk a!"
"I ngaihtuah ṭhin tho
a!" ka ti a, ka nui hak a.
"Ngaihtuah ngai meuh
lo."
"Ngaihzawng i nei
em?"
"Nei chiah lo!"
"Nang berin i neih loh
chuan!"
"E nge?"
"Kei pawhin neih ka
rikruk zet nain ka nei lo mai ang." ka ti a.
"Eng vang chuan?"
"Eng vang vak nge ni
ang? Ka ngaihzawn tumin ngaihzawng neih a tum si lova!" ka ti a. Kan nui
a.
***
Rody-i'n 'Ilo leng fo dawn
nia' min tihna a ṭawngkam ṭha umin a tuk zan aṭang chuan ka hman anih phawt
chuan an inah ka leng ta ziah a.
Ka nu leh pate chuan
College kal nan Bike min leisak a. Bike chuan kan inphur a, kan lengdun ṭhin a.
A chhungte chuan kan chanchin chu an hria a, an kamkhat lem lo a.
Vawikhat chu Chapchar Kut, Lammuala
hman anih ṭumin kan kal a. Tlai lamah Chawnghnawt hun alo thleng a, Artui chhum
hmin an inbarh a. A nuam ka tiin ka hlim hle.
***
Thanmawia chuan I.R-ah hna
a hmu a. Lalrinsangi (Rini) khan Sawn a pawm. Kei chu ka bialnu chu an
pawngsual a, an that a ni. A va runthlak bik tak em!
***
Zotei ṭhiannu Apuii chuan
vawikhat chu min rawn phone a. 'Inhmu ang' a tih avangin an inah ka leng a. Kan
inhmu khat a, alo thau deuhin ka hria.
"Ka rawn biakna chhan
che chu thil pek duh che ka nei a." tih pahin ka hming inziahna Envelope
min pe a. Ka han hawn a, ka chhiar chuan:
"Ka hmangaih em em U
Puia,
Ka ngai thei lutuk che. Kan
inbe thei si lo! Ka awmna bula Japanese pa khan min tibuai reng a. Rawn haw ka
duh. I thu ka awih lo kha ka inchhir khawp mai. Ka hmangaih che a, ka hmangaih
reng ang che.
Kan intawn leh hma zawng
atan mangṭha.
I
hmangaih,
Zotei"
tih alo inziak a.
Ka mit sulh a. "Engtin
nge he lehkha hi i hmuh theih?" ka ti a. "Kan Japanese pa inpuanna aṭang
khan an hrechhuak a. He i lehkha pawh hi alo thukru a." a ti a.
"Tunah a phone chu
khawiah nge a awm?" ka ti a. "Kha." tih pahin Zotei phone chu
min pe a. A phone locket tura ka leisak chu a inkhai va a. Phone chu ka hawng
dawn a, Password chhut a ngai a. Ka hming ka han chhu chhin a, a inhawng ta a.
Zanah chuan ka mu thei lo.
Ka let ka let a. A chang leh 'Zote, ka hmangaih che. Min ngaidam rawh. Kalo
ring chhe lutuk che a ni' ka ti a.
A tukah Apuii nen chuan
amah hriatreng nana lung an phunah kan kal a. Ka insum thei lo. Apuii pawh a ṭap
a. Kan haw lamah a awmna ṭhin a nuteite inah chuan kan kal kawi a. Zotei room ṭhinah
kan awm a.
Zotei nuteite nupa chuan,
"Puia, tuar thiam rawh aw? Zotei chuan vanramah, hreawm awm tawh lohna
hmunah alo nghak che tih hrerengin Pathian ṭih takin i nun hmang la. Zotei nen
inṭhen tawh lohna hmunah in intawng dawn nia." a ti a.
Apuii chuan thil engkim alo
hrilh a ni.
***
Tun hnua ka ngaihtuah chang
hian Zotei khan min hmangaihin ka hre ṭhin. Tunah chuan mumang mai a chang tawh
si! Nghilh har Zotei zûn chuan min kiansan ni reng a nei lo.
***mm***
17.05.2019
0 Comments